تشکیل سنگها

سنگها سه گونه دارند:آذرین،رسوبی،دگرگونی. سنگ آذرین در آغاز به صورت مواد مذاب در اعماق زمین بوده و سپس راهش را با فشار به سمت پوسته زمین گشوده و در آنجا سرد و سخت شده است.سنگ رسوبی اکثرا" از هر نوع سنگی تشکیل می شود که با هوادیدگی به صورت ذرات ریز درآید،این ذرات در زیر آب نهشته و باز متراکم می شوند. سنگ دگرگونی همان سنگ آذرین یا رسوبی است که ماهیتش در معرض فشار زیاد و یا دمای بالا تغییر کرده است. سنگها در جریان چرخه ای دائمی به سطح زمین می آیند،فرسوده و جابه جا می شوند و به درون زمین باز می گردند تا چرخه تکرار شود. این فرایند به چرخه سنگی یا چرخه زمین شناختی معروف است. بخشی از انرژی آن از خورشید تامین می شود(تا به فرایندهای فرسایش سوخت برساند)و بقیه از درون زمین(تا فعالیت آتشفشانی و بالا بردن را انجام دهد).

سنگ آذرین

ماگما (مواد مذاب) مخلوط اکسیدها (ترکیبهای اکسیژن) و سیلیکاتها (ترکیبهای سیلیسیم و اکسیژن) است. وقتی ماگما سرد و سخت می شود،اکسیدها و سیلیکاتها مخلوط پیچیده ای از بلورهای معدنی بوجود می آورند. ماهیت و خواص بلورها در هر سنگ آذرین به ترکیب ماگمای اصلی و شرایط طبیعی تبلور وابسته است. سنگهای آذرینی که در سطح زمین شکل می گیرند سنگهای خروجی، و آنهایی که در زیر پوسته تشکیل می شوند و هرگز به سطح زمین نمی رسند سنگهای نفوذی نام دارند. سنگهای نفوذی کندتر سرد می شوند چون در احاطه سنگهای دیگرند و به هوای آزاد راه ندارند.در نتیجه بلورها زمان بیشتری برای رشد داشته و دانه های معدنی درشت ترند. با وجود انواع گوناگون سنگهای آذرین، فقط 6 نوع از آنها بیشترین سهم را در تشکیل پوسته دارند:خارا(گرانیت)،دیوریت و گابرو – سنگهای نفوذی دانه درشت – و سپید سنگ(ریولیت)،آندزیت و سیاه سنگ (بازالت)-سنگهای خروجی ریز.

سنگ رسوبی

دست کم75% سنگهای رسوبی به سنگهای رسوبی آواری معروفند،چون از فرسایش سنگهای دیگر حاصل می شوند. همه سنگها، حتی در جسیم ترین کوهها،در نهایت به تکه های کوچکتر تقسیم می شوند تا در نهایت ذرات آنها به وسیله آب و باد یا یخ جابجا شود و به دریا برسد.آنجا به صورت رسوب کف دریا و در زیر فشار نهشته های بعدی به هم فشرده و متراکم شده به صورت سنگ سخت در می آیند.معمولی ترین سنگ رسوبی ماسه سنگ است.25% دیگر رسوب یا شیمیایی است یا آلی.رودها مواد کانی را از سنگهای سر راه خود می زدایند و محلولهای کانی سرانجام به دریا می ریزند.وقتی دریا از ماده کانی خاصی اشباع شود، مقدار اضافی آن به صورت ذراتی سخت و جامد ته نشین می شود. معمولی ترین سنگ رسوبی شیمیایی سنگ آهک (کربنات کلسیم) است.اما تمامی این رسوب سنگ نمی سازد.بسیاری از سازواره های اقیانوسی پوسته های خود را با کربنات کلسیم آب می سازند، و پس از مرگ آنها پوسته ها در کف دریا رسوب تشکیل می دهند.سازواره های دیگری هم به نحوی مشابه،رسوبهای سیلیس بوجود می آورند.

سنگ دگرگونی

ساختار درونی سنگهای آذرین یا رسوبی در معرض دماهای بالا و فشارهای زیاد،بخصوص همراه با سیالهای تراوا، تغییر می پذیرد. فرایندهای عامل این امر به دگرگونی یا دگردیسی معروفند. دما و فشار لازم به ترتیب 300 درجه سانتیگراد و 100 مگاپاسکال (معادل با تقریبا 1000 اتمسفر)است. شدیدترین شرایط پوسته زمین در کرانه های ورقه ای یعنی محل برخورد قاره ها یافت می شود، و بیشترین سنگهای دگرگونی در بن کوهها پدید می آیند. در شدیدترین دگرگونی (درجه بالا) ساختار سنگ و حتی سنگواره چنان محو و ناپدید می شوند که دیگر نمی توان نوع سنگ اصلی را تشخیص داد. چون کانیها زیر فشار از نو ساخته می شوند،بسیاری از سنگهای دگرگونی به شکل لایه دار در می آیند.گاهی این لایه بندی قابل رویت است، اما حتی اگر چنین نباشد غالبا" از نحوه شکسته شدن سنگ می توان بدان پی برد. از نمونه های متداول آن سنگ لوح است، که در امتداد لایه بندی به آسانی می شکند و به صورت ورقه های نازک در می آید. اما هر سنگ دگرگونی لایه ای نیست،مثل مرمر که از دگرگونی سنگ آهک تشکیل می شود،و کوارتزیت که از ماسه سنگ پدید می آید.

بعضی از زمین شناسان مشهور

آگاسیز،لویی / آگریکولا،گئورگ بوئر / پالیسی،برنار / کاپاران،آلبر اوگوست کوشون دو / لومونوسف،میخائیل واسیلیوویچ / مارتل،ادوار / نردنشلد،نیلس آدولف اریک / هائویی / هارتیگ .

نظرات شما عزیزان:

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: